အံ့ဖြယ္သာေမာ ကံ့ေကာ္ေတာဘုရားသမိုင္း အပိုင္း(၁)

ေက်ာက္ၿဖဴၿမိဳ႕ စတင္တည္ေထာင္ၿခင္း သမိုင္အက်ဥ္းခ်ဳပ္

ဤတန္းခိုးၾကီး ကံ့ေကာ္ေတာ ေ႐ွးေဟာင္းဘုရား ႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားသမိုင္းအေၾကာင္းကို ေရးသားၿပဳစုရာတြင္ ကံ့ေကာ္ေတာဘုရားဟိ ဂံုးခၽြန္ေက်း႐ြာႏွင့္ ရီၿမီေဒသ အလံုးစံု ဆက္စပ္သက္ဆိုင္လွ်က္ ဟိနိန္ေရ ဤေက်ာက္ၿဖဴၿမိဳ႕အေၾကာင္းအရာမ်ားကိုလည္း ဗဟုသုတအၿဖစ္ သိမွတ္ၾကစီရန္ အနည္းေခ်မွ် ထည့္သြင္းေဖာ္ၿပသင့္သည္ဟု ယူဆမိပါေသာေၾကာင့္ ဤၿမိဳ႕စတင္တည္ေပၚေပါက္ တည္ေထာင္ခၿခင္း အစကို အက်ဥ္းခ်ဳံး၍ ေဖာ္ၿပလိုက္ပါသည္။ ဤေက်ာက္ၿဖဴၿမိဳ႕အေၾကာင္း ေရးသားရသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ သက္ဆိုင္ဆက္စပ္လွ်က္ ဟိလီေသာ ရခိုင္ၿပည္ႏွင့္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္း႐ို႕၏ ေ႐ွးလြန္းလီၿပီးေသာ သမိုင္းအေၾကာင္းအရာမ်ားမွာလည္း ေရာယွက္ ဆက္ႏြယ္၍ ပါလာပါသည္။

ေက်ာက္ၿဖဴၿမိဳ႕သည္ကား ရခိုင္ၿပည္ဟိ ရမၼာဝတီေခၚ ရမ္းၿဗဲကၽြန္း၏ေၿမာက္ဖက္ ဖ်ားဟိ ဘဂၤလားပင္လယ္ကမ္းၿခီအနီးတြင္ ဟိနိန္ၿခင္းေၾကာင့္ပင္ၿဖစ္ပါသည္။ ေ႐ွးရခိုင္ၿပည္ၾကီးတြင္ ဝတီေလးရပ္ အပါအဝင္ တိုင္းၾကီး(၁၂)တိုင္း ဟိခဖူးသည္။ ထိုတိုင္းမ်ားထဲတြင္ ရမၼာဝတီေခၚ ရမၼပူရကၽြန္းသည္လည္း တိုင္းတတိုင္းအၿဖစ္ပါဝင္ ခလီသည္။ ဤရမၼာပူရကၽြန္းအား ေနာက္တနည္းအဆိုတရပ္မွာကား ကႆပဘုရား သခင္လက္ထက္ေတာ္အခါက တပါးေသာနိန္႔ တနိန္႔တြင္ ဘုရားသခင္သည္ ရဟႏၱာမ်ားႏွင့္ ေဂါင္းဂြင္(ေကာင္းကင္)စံခရီးၿဖင့္ ၾကြေတာ္မူရာတြင္ ရခိုင္ၿပည္၏အလယ္ဗဟိုက်ေသာ ပင္လင္ထဲတြင္ ဝမ္းဘဲငွက္သဏၭာန္ကဲ့သို႔ ကၽြန္းေခ်တခုထက္သို႔ ဆင္းသက္ရပ္နားေတာ္မူၿပီး၍ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ထားခေတာ္မူလီေရ။ ယခုကာလ႐ွည္လာၿခင္းေၾကာင့္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္ဟူ၍ ေၿပာင္းေ႐ႊ႕ေခၚဆိုၾကေၾကာင္းကို အဆိုဟိခလီသည္။

ထိုေနာက္ ကာလအလြန္ၾကာၿမင့္လာေသာအခါတြင္ ရခိုင္ၿပည္အား ၿမန္မာမင္း႐ို႕ သိမ္းပိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ခလီသည္။ ထိုမွတဖန္ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၂၄-၂၆ ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလိပ္ ၿမန္မာ႐ို႕ ပထမအၾကိမ္စစ္ပြဲၾကီးၿဖစ္ပြားရာ ရခိုင္ၿပည္အား အဂၤလိပ္႐ို႕သိမ္းယူလားပါသည္။ ထုိအခါ အဂၤလိပ္႐ို႕သည္ ရခိုင္ၿပည္အား ေလးခ႐ိုင္ၿပဳလုပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခလီသည္။ ယင္း႐ို႕မွာ (၁) စစ္ေတြခ႐ိုင္၊ (၂) အမ္းခ႐ိုင္၊ (၃) ရမ္းၿဗဲခ႐ိုင္၊ (၄) သံတြဲခ႐ိုင္ မ်ားပင္ၿဖစ္ပါသည္။ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၂၉ ခုႏွစ္တြင္ ေက်ာက္ၿဖဴ ရခိုင္တိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္ အၿဖစ္ ခ်ထားၿပီး တပ္ၿမိဳ႕သဖြယ္ ၿပဳလုပ္ထားခေၾကာင္း သိရပါသည္။ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၃၇ ခုႏွစ္တြင္ အမ္းခရမ္းကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ၿပီးလွ်င္ ေက်ာက္ၿဖဴခ႐ိုင္အၿဖစ္ ေၿပာင္းယူအုပ္ခ်ဳပ္ခလီသည္။ ထိုေနာက္တဖန္ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၅၂ ခုႏွစ္တြင္ ရမ္းၿဗဲခ႐ိုင္ကိုဖ်က္သိမ္းၿပီး အမ္းခ႐ိုင္ႏွင့္ ရမ္းၿဗဲခ႐ိုင္ႏွစ္ခုကို တခုတည္းအၿဖစ္ ပူးေပါင္း၍ ေက်ာက္ၿဖဴခ႐ိုင္အၿဖစ္ ၿပဳလုပ္အုပ္ခ်ဳပ္ခသည္။

ေက်ာက္ၿဖဴၿမိဳ႕ဟု ေခၚေဝၚရၿခင္းမွာ လွပၿဖဴေဖြးေသာ ေက်ာက္စရစ္လံုးေခ်တိ ေပါမ်ားစြာဟိေသာေၾကာင့္ ေက်ာက္ၿဖူၿမိဳ႕ဟု အမည္ပီးခၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။ ေက်ာက္ၿဖဴၿမိဳ႕သည္ကား အလြန္းသာယာလွပၿခင္း႐ို႕ႏွင့္ ၿပည့္စံုေပသည္။ ၿမင့္ေသာအရပ္မွ ၾကည့္လွ်င္ ပင္လယ္ရီပတ္လည္ဝိုင္းလ်က္ ဟိပါသည္။ ကံ့ေကာ္ေတာဘုရားဖက္သို႔လားရန္ လမ္းမ်က္ႏွာသာလွ်င္ ကုန္းလမ္းဟူ၍ဟိပါသည္။ (အယင္ေက်ာက္ၿဖဴ>ရမ္းၿဗဲ၊ အဂု ေက်ာက္ၿဖဴ> ရမ္ၿဗဲ ကားလမ္းမၾကီးၿဖစ္သည္) ယေကေလ့ ပင္လယ္ရီ ပတ္လည္ဝိုင္းသကဲ့သို႔ ဟိနိန္ေကေလ့ ၿမိဳ႕တြင္းဟိ ေသာက္သံုးရန္ရီမ်ားမွာကး ရီခ်ဳိတြင္းမ်ားသာၿဖစ္ပါသည္။ လံုးဝငန္းၿခင္း၊ ေနာက္က်ိၿခင္း မဟိပါ။ ၾကည္လင္အီးၿမသန္႔စင္ေသာ ရီခ်ဳိ၊ ရီေကာင္းမ်ားသာ ၿဖစ္ပါသည္။ စားေသာက္ဖြယ္ရာ ဆန္ရီစပါးမ်ားမွာလည္း မယွားမေပါ ဟိပါသည္။ အထူးသၿဖင့္ ပင္လယ္ငါးမ်ား ေပါလြန္း၍ အၿခားၿမိဳ႕႐ြာမ်ားမွာကဲ့သို႔ ခ်ိန္တြယ္ေရာင္းခ်ရန္မလိုဘဲ ပံုတိုက္ၾကည့္၍၄င္း၊ ေကာင္းေရအလိုက္ ႐ြီတြက္၍၄င္း၊ ေရာင္းခ်ေလ့ဟိၾကပါသည္။ ရာသီဥတုမွာလည္း မပူလြန္း၊ မေအးလြန္း ၿခင္း႐ို႕ေၾကာင့္ ညီမွ်မႈဟိပါသည္။ ပင္လယ္ကမ္းၿခီၿမိဳ႕ၿဖစ္၍ သေဘၤာ ရီယာဥ္မ်ား အခ်ိန္မ႐ြီး ဝင္ေရာက္ဆိုက္ကပ္လားႏိုင္သည္။ ရန္သတၱ႐ုနည္းပါးမႈေၾကာင့္ အရာခပ္သိမ္း အႏၱရာယ္အေပါင္းကင္းၿငိမ္းၿခင္းဟိပါသည္။ ထိုေၾကာင့္လည္း ေရာက္ဖူးသူတိုင္းသည္ စိတ္အီးခ်မ္းသာ ေပ်ာ္႐ႊင္မႈဟိၾကပါသည္။ ဤသည္႐ို႕ေၾကာင့္ပင္ ေ႐ွးလူၾကီးမ်ားက ဤၿမိဳ႕အား “ထူဆန္းေသာနတ္ကၽြန္းသာ” ဟူ၍သာ ေခၚေဝၚခၾကပါသည္။

ေက်ာက္ၿဖဴၿမိဳ႕၏ အလ်ား (၂)မိုင္၊ အနံ(၁)မိုင္းခြဲခန္႔သာဟိပါသည္။ ၿမိဳ႕၏ ၿမီမ်က္ႏွာၿပင္မွာ ေတာင္ကုန္းမ်ား၊ ခ်ဳိင့္ဝွမ္းမ်ားဟူ၍ လံုဝမဟိဘဲ စည္မ်က္ႏွာၿပင္ကဲ့သို႔ ညီညာၿပန္႔ၿပဴးလ်က္ ဟိပါသည္။ ဤကားေက်ာက္ၿဖဴၿမိဳ႔၏ သမိုင္းအက်ဥ္းခ်ဳပ္ၿဖစ္ပါသည္။

..................
(ဝန္ခံခ်က္။ ။ ေ႐ႊၿဖဴ-ခင္ၿမတ္လွ ႐ွာဖြီၿပဳစုေရ “ အံ့ဖြယ္သာေမာ ကံ့ေကာ္ေတာဘုရာ သမိုင္းအက်ဥ္းခ်ဳပ္” ပဥၥမအၾကိမ္၊ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္လာလ ထုတ္ဝီေရ စာအုပ္မွ ကူးယူေဖာ္ၿပအပ္ပါသည္။ ဆက္လို႔ေဖာ္ၿပပါမည္)